تفاوت، چیزی است که نه تنها من بلکه تقریبا همه این روزها به دنبالش هستیم. این کلمه مرزی ندارد و در هر صنعت و مسئلهای قابل بیان است. نکته مهم میزان آن است. تفاوت واقعا تا چه حد خوب است و اصلا از چه جهاتی باید باشد؟ آیا هرچیز متفاوت لزوما خوب است؟ آیا اینکه همواره در زندگی به دنبال یک چیز متفاوت از کلیشهها باشیم به نفعمان است؟ پاسخ این سوال کمی سخت و شاید سلبقهای است. بعضی هیچگاه در زندگیشان تفاوت و متفاوت بودن را تجربه نمیکنند و اتفاقا زندگی بسیار خوبی هم از نظر اجتماعی دارند; اما آیا نظر خودشان هم همین است؟ واقعا زندگی کوتاه انسان در این دنیای فانی و رونده نیاز به مقداری تفاوت در روزهایش ندارد؟ اینکه مدام یک کار ثابت در طول روز انجام بدهیم و شبی را صبح کنیم پس هیجان و تفاوتش کجاست؟ اینها را گفتم تا این مسئله را به ح.زه تخصصی خودمان یعنی صنعت دوستداشتنی هشتم، بازیها، ربط دهم.
شما به عنوان یک گیمر معمولی یا حرفهای با هر پلتفرمی قطعا در طول روز بازیهایی را تجربه میکنید. این بازیها هر کدام سبکی دارند و شخصیتهایی. آیا دوست دارید مدام در طول عمرتان تنها یک بازی یا یک سبک را انجام دهید؟ آیا بعد از ۱۰۰۰ ساعت بازی کردن یک عنوان آنلاین دیگر از آن خسته نمیشوید و به دنبال یک بازی متفاوت نمیروید؟ آیا عناوین جدید را تجربه نمیکنید؟ خب مشخص است که جواب تمامی این سوالات به روشنی روز است. در هر حال انسان ذاتا نیاز دارد به تازگی، به تفاوت، به یک چیز جدید. شما بلاخره بعد از ساعتها تجربه یک بازی خسته شده و سراغ عنوانی دیگری میروید. اما امروز خبری جالب برای شما دارم. خبری که حکایت دارد از یک بازی نسل هشتمی که قرار است طوفان کند. عنوانی که مخلوطی است از هرچه دوست دارید خلق کنید و بازی کنید و به اشتراک بگذارید، آن هم با هر سبکی که دوست داشتید.
Dreams، بازی است که هماکنون برای شما قصد نقد و بررسی آن را داریم. عنوانی که آمده است تا معنای تفاوت را برایتان بگوید. بازی که هر چه بخواهید و نخواهید و دوست داشته باشید و نداشته باشید، میتوانید خلقش کنید و لذتش را ببرید. با گیمفا در نقد و بررسی جدیدترین و خلاقانهترین بازی Media Molecule، خلاقانهترین بازی نسل هشتم و شاید تاریخ، همراه باشید. این شما و این هم رویاهایی بیمرز!
در ابتدا بتای عنوان Dreams در دسترس قرار گرفت و بازی به صورت رایگان بود. اما با عرضه نسخه کامل بازی ۴۰ دلار قیمت دارد که همین ابتدای کار میگویم ارزش هر ریال از پولتان را خواهد داشت. بازیبازان زیادی در بتای بازی وقت گذرانده و ساختند و کیف کردند; اما نسخه کامل کجا و بتا کجا. آنقدر ابزار و مرحله و محیط برای طراحی و ساختن وجود دارد که تا قبل از تجربه بازی واقعا باور نمیکنید. دهها ابزار برای طراحی مرحله،انیمیشن،فیلم،موزیک و مجسمه و… وجود دارد که وجود یکی از آنها هم در بازیها قبل از این برایمان رویا بود. Little Big Planet را یادتان است؟ میتوانستید مراحلی را طراحی، بازی و آنها را به اشتراک بگذارید. حال این فقط یکی از کارهایی است که در Drams ممکن است. بگذارید کمی سادهتر بگویم: Dreams مانند ماشین حسابیست که دهها ابزار و گجت به آن متصل است و علاوه بر کار اصلیاش( حساب کردن اعداد) دهها کار دیگر هم از ترکیب ابزارها و گجتهای آن از آن برمیآید; این چیزی است که در Dreams حس میکنید. گیمپلی بدون مرز و محدودیت.
Dreams به واقع یک موتور بازیسازی، فیلمسازی، موسیقی و بهتر است بگوییم یک موتور ایجاد آرزوهایتان بر روی صفحه تلویزیونتان است. خب کار با یک موتور بازیسازی هم اصلا راحت نیست و کار با Dreamsهم آسان نیست. به محض اینکه بازی را آغاز میکنید فقط یک صفحه سفید دارید و بدون هیچچیزی. صفحه گزینهها را بالا میآورید و میبینید مار سختتر از چیزی است که فکر میکردید. اما ناامید نشوید، خوشبختانه بازی بخشهای تمرینی بسیار مفصل با توضیحات کامل دارد که در حین گیمپلی و طراحیهایتان به شما آموزش داده میشود. توصیه میکنم حتما و حتما قبل از غرق کردن خودتان در دنیای بیانتهای بازی، بخشهای آموزشی را به خوبی بگذرانید تا بتوانید از بازی اصلی لذت تمام و کمال را ببرید. در ابتدا تلاشهای ناموفقی دارید، یک صفحه از رنگ و شکلهای نامفهموم درست میکنید و شاید عصبی هم بشوید اما وقتی به مشکلات غلبه کرده و تبدیل به یک Dreamer حرفهای شوید جنان لذتی دارد که در کلمات نمیگنجد.
بعد از مدتی کوتاه تبدیل میشوید به کسی که تنها با یک Dualshock مرحله طراحی کردید، کاراکتر ساختید، انیمیشن برایشان طراحی کردید و یک داستان زیبا خلق کردهاید. در ازای انجام طراحیهایتان بازی به شما جوایز و Skillهایی میدهد که در آینده و وقتی حرفهای شدید بسیار برایتان مفید است. فکر به اینکه در ابتدا تبدیل به یک طراح خوب شوید را از سرتان بیرون کنید چون اینجا Dreams است; وقتی قرار است رویاهایتان محقق شوند; انجام آن نباید هم ساده باشند. یکی از مشکلات کوچکی که در این قسمت وجود دارد این است که به دلیل زیاد بودن گزینهها در برخی کاتالوگها، نوشتهها ریز میشوند و گاها مشخص نیستند. از طرفی شما به صورت سهبعدی میتانید در محیطی که درست کردید در حین طراحی Navigate کنید که گاها این مشکل به چشم میآیند; اما در برابر مار عظبمی که مدیا مولکئل انجام داده این مشکل بسیار ناچیز است.
یکی دیگر از چیزهای شگفتی آور بازی قسمت به اشتراک گذاری آن است. علاوه بر آنکه شما میتوانید مراحل و مواردی که طراحی کردهاید را به اشتراک گذاشته و هنر خود را به رخ همگانب کشید، میتوانید از دیگران کمک هم بگیرید. مثلا شما در حال طراحی یک جزیره هستید و در ذهنتان یک درخت استوایی بسیار زیبا در نظر دارید اما هر کاری با ابزار بازی میکنید، آن درخت چیزی نمیشود که دوست دارید; در این جا راه چاره کمک گرفتن از دیگران است. چگونه؟ به Dreamiverse یا جهان متشکل از تمام بازیکنان بازی بروید و عنوان چیزی که میخواهید را جست و جو کنید یا عنوان کنید که آن را میخواهید. در اینجا هم میتوانید از درختهای آمادهای که به وسیله دیگران به اشتراک گذاشته شدهاند استفاده کنید هم بازیکنان دیگر میتوانند به درخواست شما پاسخ داده و در همان زمان یک درخت متناسب با نیاز و فکرتان به شما تحویل دهند. و اینگونه است که گاها طراحیهای بسیار پیچیده به لطف این ویژگی کارآمد تنها در دقابقب انجام میشوند.
بخشی در بازی وجود دارد به نام Dreamsurfing، در این قسمت شما میتوانید در چیزهای طراحی شده دیگران بازی کنید، آنها را تماشا کنید، به موسیقی طراحی شده توسط بازیکنان گوش دهید یا یک گیمپلی از گشت و گذار یا پشت سر گذاشتن مراحل در محیطهای طراحی شده توسط دیگران را مشاهده کنید. به دلیل آنکه کارهای بسیار زیادی در بازی میتوان انجام داد، مدیا مولکول به خوبی همه بخشها را جدا کرده تا تجربهای گیجکننده نداشته باشید. بخش Dreamshaping هم جایی است که شما طراحیهای خود را انجام داده و ذخیره میکنید. در بازی ویژگی وجود دارد که شما میتوانید در هر یک از این Categoryها یک پلیلیست رندوم ایجاد کرده و به تماشا و بازی مراحل و طراحیهای شگفتانگیز دیگران بنشینید. واقعا توصیف این بازی در کلمات سخت است مگرنه این بازی لایق طولانیترین مقالات و بهترین امتیازات است. تا بازی را تجربه نکنید درک این نقد کمی برایتان مشکل است که حق هم دارید، مدیا مولکول یک بازی فرای زمان ساخته است!
تنوع و کیفیت موارد طراحی شده در بازی بسیار بالاست. در واقع جدای از تنوع و آزادی که شما در ساخت اشیاء و موارد فراوان در جهان بازی دارید، Dreams یک مدیوم جدید در بازیهاست. شما در Dreams به معنای کلمه رویا خلق میکنید و رویای دیگران را تجربه میکنید. دوست دارید جنگ جهانی دوم را بکشید و سیاهی آن را در قالب یک نقاشی به نمایش بگذارید؟ خب ایم کار را بکنید. دوست دارید یک تجربه تعاملی در رابطه با کودکان کار ارائه دهید؟ ماملا ازادید. مرحله،نقاشی،موزیک و مجسمه فرقی ندارد. در اینجا رویای شما مصور خواهد شد حال چه تاریک چه روشن. قطعا در ابتدا موارد زیادی از طراحیهای دیگران میبینید و این فکر در ذهن شما به وجود میآید که هنوز در ابتدای راه این همه بازیباز به این سطح از مهارت رسیدهاند، پس دیگر من دیر شروع کردهام. خیر! ابنجا مرزی نیست. میتوانید آنقدر حرفهآی شوید که همه انگشت به دهان بمانند; اما بدانید هر کسی باید از جایی شروع کند و این پروسه شاید پروسه کوتاهی برای هر فرد بسته به تواناییاش نباشد.
مورد دیگری که باید به آن اشاره کنم جامعه سالمی است که بازی دارد. شما میتوانید پستهای مربوط به اشتراک گذاری افراد در بازی را ببینید و نظراتش را بخوانید. میبینید که اکثر افراد بازیبازان را تشویق میکنند و حتی برای چیزهایی که چندان هم زیبا نیستند الفاظ ترولمانند استفاده نمیکنند و بیشتر سعی در تشویق افراد دارند. حال ممکن است این به دلیل سالم بودن بسیار زیاد بازیبازان Dreams باشد; بیا نظارت بسیار زیاد سازنده بازی که اجازه نمیدهند محتوای مخرب یا نظراتی متشنجکننده و ترول در پستها ماندگار شود. هرچه دلیلش باشد، جامعه موجود در بازی بسیار خوب است و شما هیچ حسی از جامعه آن به جز تشویق و دلگرمی و امید نمیگیرید. چیزی که این روزها سخت پیدا میشود.
اگر مایلید بدانید حرفهایها میتوانند چه کاری با ابزار موجود در بازی اتجام دهند; باید بخش داستانی بازی تحت عنوان Art’ Dream را تجربه کنید. این بخش کوتاه داستانی بسیاری از مواردی که میتوانید بعدها آن را خودتان پیاده کنید نشانتان میدهد. در این بخش بخشهای سکوبازی ایجاد میکنید، گیمپلی علمی تخیلی را تجربه میکنید و در قسمتهایی یک ماجراجویی Point And Click هم خواهید دشات. این بخش به شما میگوید در Dreams مرزی نیست و هر سبکی بخواهید و هرطوری بخواهید میتوانید بازی و فیلم خلق کنید. در این بخش داستان یک موزیسین را تجربه میکنیم که از باند موزیک خود اخراج شده و به دنبال راهی برای به نمایش گذاشتن هنرش از طریق خلاقیتهایی است که در مسیر زندگیاش ایجاد میکند. تم کلی بازی در این بخش کمی تاریکتر از چیزی است که در کلیت بازی وجود دارد اما به لطف نمایش خوب قابلیتهای بازی، بسیار خوب از آب درامده است.
وقتی صحبت از گرافیک بازی میشود; واقعا توصیفش سخت است. روان بودن بازی و لود شدن برخی اشیاء در حالت کلی به سرعت رعد و برق است و واقعا شگفتانگیز کار شده اما استثنائاتی هم هست. هرچقدر هم بازی بدون مرز باشد،قدرت PS4 محدود است و اگر رویایی مملو باشد از تکسچرهایی سنگین و شلوغ و محیطهایی بسیار پر جزئیات، طبیعی است چندثانیهای برای پردازش آن صبر کنید. طراحی چنین رویاهایی که PS4 را به چالش بکشند، بسیار زمانبر است و واقعا اگر در هنگام ورود به یک رویا به سرعت بارگذاری نشود، جای تعجب دارد چون باید خودتان را برای ورود به یک دنیای بسیار سنگین و پرجرئیات آن هم خلق شده توسط فرد آماده کنید! در کل فریمریت بازی افتی ندارد مگر در لحظههایی بسیار زودگذر و کوتاه و زمان لودینگها هم( اگر به چشمتان بیاید) بسیار کم است. کیفیت اجزاء و تکسجرها هم کاملا قابل قبول است.
در بازی صدها قطعات موسیقی قابل ایجاد هستند و بازی پر است از بیت و موزیکهای آماده و هرچیزی که فکرش را بکنید. نمیتوانم بگویم موسیقی بازی خوب است یا بد چون به خودتان بستگی دارد چه درست کنید! در مورد بخش داستانی بله موزیکهای بازی بینطیرند اما در گیمپلی خلق شده خودتان و دیگران دیگر بستگی دارد به توانایی و سلیقه شما و دیگر بازیبازان. در واقع سختی نقد و بررسی بازی هم همین است تقریبا چیز آمادهای نیست که من بگویم این خوب است و آن بد. همه چیز به شما بستگی دارد. یک بستر بیمرز فراهم شده و شما میتوانید به تکامل یک موتور تولید بازی از آن به بهترین شکل بهره ببرید.
در آخر باید بگویم Dreams به معنای واقعی تحقق یک رویاست. رویای ساختن هر چیز از یک بازی. رویای تحقق و اثبات بیمرز بودن بازی به همگان در جهان. Dreams خلاقانهترین و متفاوتترین بازی نسل PS4، نسل هشتم و تاریخ است. این بازی نه تنها بار دیگر قدرت یک انحصاری دیگر از سونی را به رخ همگان کشید که قدرت خلاقیت، قدرت خلق را به همگان ثابت کرد. Dreams ثابت میکند انسان چقدر تواناست و میتواند از هیچ، از یک صفحه سفید بدون یک Object، دنیایی از تکسچرها و محیطها و دنیاها را بسازد. در Dreams بازی کنید، بازی بسازید،فیلم بسازید، موسیقی طراحی کنید و همه را به اشتراک یگذارید. اینجا هیچ مرزی نیست; فقط کافیست کمی، فقط کمی خلاق باشید.